Հայկ Ստեփանյան

§1. Մարմինների էլեկտրականացումը: Էլեկտրական լիցք: Ներածություն : Էլեկտրականության նշանակությունը ժամանակակից աշխարհում չափազանց մեծ է: Արդեն անհնար է պատկերացնել մեր կյանքն առանց էլեկտրական լուսավորության, ռադիոյի և հեռուստատեսության, բջջային հեռախոսների և արբանյակային կապի, առանց համակարգիչների, էլեկտրոնային փոստի և համացանցի: Այս բոլորն այսօր իրականացվում է էլեկտրականության օգնությամբ:  Դեռ Մ.թ.ա. VI -րդ դարում հայտնի փիլիսոփա և մաթեմատիկոս Ֆալես Միլետսկին (Հունաստանի  « 7 իմաստուններից մեկը »  տիտղասակիրներից) առաջին անգամ ուսումնասիրեց սաթի զարմանահրաշ հատկությունը, որը բրդի հետ շփելուց հետո թեթև մարմինները դեպի իրեն ձգելու հատկություն էր ձեռք բերում: Առավել մանրամսն  դասագրքում §1. էջ 5-9 … Հարցեր . 1.Ինչպիսի ուժեր են ծանոթ ֆիզիկայի նախորդ դասընթացից: ձգողականության ուժ, կենտրոնախույս ուժ և այլն 2. Ինչու ապակե բաժակի և թղթի կտորների գրավիտացիոն փոխազդեցությունը նկատելի չէ: Մաքուր, չոր ապակե բաժակը մոտեցնենք սեղանին լցրած թղթի մանր կտորներին։ Բաժակը և թղթի կտորնե...

  արբեր ժամանակաշրջաններում երկրաշարժերի առաջացումը բացատրվել է տվյալ ժամանակներում ընդունված պատկերացումների համաձայն և հիմնականում կապվել է տարատեսակ կենդանիների շարժումների հետ։ Այսպես օրինակ, հին    Չինաստանում  երկրաշարժերի «մեղավորը» ցուլն էր,  Ճապոնիայում ՝  ձուկը ,  Հնդկաստանում ՝  խլուրդը   և այլն։ Ճապոնական առասպելի համաձայն, ճապոնական կղզիները տեղակայված են մեծ լոքո ձկան մեջքին, և ձկան շարժումներից Երկիրը ցնցվում է։ Հյուսիսային Ամերիկայի հնդկացիներն ասում էին, որ Երկիրն իր վրա կրում է հսկայական կրիան և ամեն անգամ ցնցվում է, երբ կրիան անցնում է մեկ ոտքից մյուսի վրա։ Երկրաշարժերը հաճախ դիտվել են որպես զայրացած Աստծո պատիժ՝ ի պատասխան մարդկանց մեղքերի։ Առաջին անգամ երկրաշարժերի բացատրությունը երկրի ընդերքում որոնելու վարկածն արտահայտել է հին հույն փիլիսոփա  Արիստոտելը ։ Նա համարում էր, որ  Երկրի  վրա առաջացող քամիները ճեղքերի և քարանձավների միջոցով մտնելով Երկրի ընդերք, այնտեղ առկա կրակի պատճառով ուժեղանում են և սկսում ...

  1.Որ ալիքներն են կոչվում պարբերական: Պարբերական են կոչվում այն ալիքները, որոնց ամենաբարձր կետերի տատանումների բարձրությունների մինչև եղած հեռավորությունը համընկնում է։ 2.Ինչպես է առաջանում և տարածվում սեղմման դեֆորմացիայի ալիքը: Երբ մենք մարմնի վրա ազդում ենք։ 3.Որ ալիքն են անվանում մենավոր: Մենավոր են անվանում այն ալիքը, որը տատանվում է մեկ անգամ, և վերադառնում սկզբնական դիրքին: 4.Ինչպես կարելի է ցուցադրել երկար պարանի երկայնքով  <<վազող>> մենավոր ալիքը: 5.Ինչ հատկանիշ է բնորոշ բոլոր մեխանիկական ալիքներին: Դրանց մենք տեսնում ենք։ 6.Բացատրել թե ինչպես է գոյանում առաձգական ալիքը: 7. Որ ալիքներն են կոչվում լայնական: Բերել լայնական ալիքների օրինակներ: Այն ալիքը, որում միջավայրի մասնիկները տատանվում են նրա տարածման ուղղությանն ուղղահայաց` կոչվում է լայնական: 8.Որ ալիքներն են կոչվում երկայնական: Բերել օրինակներ: Այն ալիքը, որում միջավայրի մասնիկները տատանվում են նրա տարածման ուղղության երկայնքով, կոչվում է երկայնական։ 9.Ինչպիսի տատանումներ են կատարում միջավա...

  . Որ մեծությունն է կոչվում մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիա: Մարմնի կինետիկ և պոտենցիալ էներգիանների գումարը կոչվում է մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիա։ 2.Ինչպես է փոխվում ազատ անկում կատարող մարմնի՝    ա. կինետիկ էներգիան; աճում է   բ. պոտենցիալ էներգիան;  նվազում է գ. լրիվ էներգիան: պահպանվում է՝ մնում է հաստատուն։ 3. Ձևակերպել լրիվ մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքը: Դիմադրության և շփման ուժերի բացակայությմբ մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիան շարժման ընթացքում մնում է հաստատուն․ պահպանվում է։ 4. Ինչ պայմանների դեպքում է պահպանվում մարմնի  լրիվ մեխանիկական էներգիան: Դիմադրության և շփման ուժերի բացակայության դեպքուն։ 5. Ինչպես է փոխվում համակարգի  լրիվ մեխանիկական էներգիան, երբ այնտեղ գործում են շփման ուժերը: Մեխանիկական էներգիան նվազում է, բայց չի կորչում, այն փոխակերպվում է ներքին էներգիայի։ 6. Ինչու հնարավոր չէ ստեղծել հավերժական շարժիչ:  Որովհետև առանց էներգիայի աղբյուրի հնարավոր չէ ունենալ հավերժական շարժիչ՝ էներգիաի պահպանման օրենքի ...

  .Որ մեծությունն է կոչվում էներգիա: էներգիան ֆիզիկական մեծություն է, որը բնութագրում է մաիմնի աշխատանք կատարելու ունակությունը 2.Բերել օրինակներ, որոնք ցույց են տալիս էներգիայի և աշխատանքի կապը: օրինակ՝ ջրի հոսանքը պտտում է էլեկտրային տուրբիտըմ օդային հոսանքները տեղաշարժում են մարմնները։ 3.Ինչ միավորով է չափվում էներգիան ՄՀ-ում: (Ջ) 4.Մեխանիկական էներգիայի ինչ տեսակներ գիտեք: Մեխանիկական էներգիայի։ Քանի որ մեխանիկայում ուսումնասիրում են մարմինների շարժումն ու փոխազդեծությունը, ապա դիտարկում են մեխանիկական էներգիայի երկու տեսակ է մարմինների շարմամբ պայմանավորված 5.Որ էներգիան են անվանում կինետիկ: Մարմնի շարժմամբ պայմանավորված էներգիան կոչվում է կինետիկ էներգիա 6.Ինչ մեծություններից է կախված մարմնի կինետիկ էներգիան: զանգված, արագութոյուն և իմպուլս 7. Ինչ բանաձևով է որոշվում մարմնի կինետիկ էներգիան: E կ =mv 2 /2 E կ =p 2 /2m 8. Երբ է մարմնի կինետիկ էներգիան զրո: Մարմնի կինետիկ էներգիան զրո է, երբ մարմինը գտնվում է դադարի վիճակում 9.Ինչպես է փոխվում մարմնի կինետիկ էներգիան ՝  ...

 Որ անհավասրաչափ շարժումն է կոչվում հավասարաչափ արագացող: Մարմնի շարժումը կոչվում է հավասարաչափ արագացող, եթե այդ շարժման արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում փոփոխվում է նույն չափով։ 3. Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում հավասարաչափ արագացող շարժման արագացում: Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի շարժման արագության փոփոխության և այն ժամանակամիջոցի հարաբերությանը, որի ընթացքում կատարվել է այդ փոփոխությունը, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարչման արագացում։ 4.Ինչ է ցույց տալիս արագացումը: Որն է արագացման միավորը, և ինչպես է այն սահմանվում: Գրել բանաձևը: Արագացումը սովորաբար նշանակում են a տառով(լատիներեն «ակսելերատիո» արագացում բառից)։ Եթե մարմնի արագությունը աճելով 0-ից, t ժամանակի ընթացքում հավասարվում է v-ի, ապա  a=v/t 5.Ինչպես է ուղղված հավասարաչափ արագացող շարժման արագացումը  երբ՝ ա. մարմինը շարժումն սկսում է դադարի վիճակից, բ. մարմնի արագությունը, նվազելով դառնում է զրո: 6.Հավասարաչափ շարժման ճանապարհի և արագության բանաձևը: V=s/t S=vt 7.Հավաս...

Շարժում: Ինչ է մեխանիկական շարժումը: (Անցյալ տարվա դասընթացի կրկնություն): Մեխանիկական շարժումը, դա շարժում է մյուս մարմիների նկատմամբ: 2.Ինչ է ուսումնասիրում կինեմատիկան: կինեմատիկան մեխանիկայի բաժինն է, ուսումնասիրում է մարմիների շարժումը առանց հաշվի առնելու պաճառները։ 3. Շարժման հարաբերականությունը:  Երբ որ մարմինը անշարժ է միքանի մարմիների նկատմամց և միևնույն ժամանակ շարժվում է մյուս մարմիների նկատմամբ այս դեպքում ասում են, որ դա հարաբերական շարժում է։ 4.Ինչ է իրենից ներկայացնում հաշվարկման համակարգը: Հաշվարկման մարմին: 5.Ինչն են անվանում շարժման հետագիծ (թվարկել տեսակները ): 6.Ինչն են անվանում մարմնի անցած ճանապարհ: Ճանապարհի միավորը: 7.Ինչով է տարբերվում հետագիծը մարմնի անցած ճանապարհից: 8.Որ շարժումն են անվանում հավասարաչափ և որը՝ անհավասարաչափ: (Բերել ձեր շուրջը առօրյայում, կենցաղում հավասարաչափ և անհավասարաչափ շարժման օրինակներ): 9.Որ մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին: 10. Արագություն, արագության միավորը: Բացի թվային արժեքից էլ ինչով է բնութագրվում մարմնի արագությունը:...

Գ. Մխիթարյան էջ 17-30 Տարբերակ 1 I. Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունը մեկ այլ մարնի նկատմամբ անվանում են   մեխանիկական շարժում : II.  Որ շարժումն են անվանում հավասարաչափ: Այն շարժումը, որի դեպքում   մարմինը   ցանկացած հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ: III.  Շարժվող գնացքի վագոնում նստած ուղևորը դադարի վիճակում է գտնվում   վագոնի, վագոնում նստած մյուս ուղևորների և գետնի   նկատմամբ: IV. v1=60/0,5=120կմ/ժ v2=30/0,25=120կմ/ժ v3=2:1/60=2/1·60/1=120կմ/ժ Պատ.` հավասարաչափ է Տարբերակ 2 I. Այն գիծը, որը մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում, անվանում են  հետագիծ : II. Մարմինը անցած ճանապարհում կոչվում է  հետագծի այն հատվածի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է որոշակի ժամանակամիջոցում : III. Շարժվող գնացքի վագոնում սեղանի վրա դրված խնձորը տեղափոխվում է  վագոնում քայլող ուղևորի  նկատմամբ: IV. Թվարկված շարժումներից հավասարաչափ է  երկրի շարժումը իր առանցքի շուրջ : Տարբերակ 3 I. Այն գծի երկարությունը, որը...

Ինչն են անվանում մարմնի կշիռ: Այն ուժով, որով մարմինը Երկրի ձգողության հետևանքով ազդում է անշարժ հորիզոնական հենարանի կամ ուղղաձիգ կախոցի վրա, կոչվում է մարմնի կշիռ։  2.Ինչ բնույթի ուժ է մարմնի կշիռը: Մարմնի կշիռը իր բնույթով առաձգական ուժ է։ 3.Ինչպես է ուղղված մարմնի կշիռը,և որտեղ է այն կիրառված   4.Ինչ բանաձևով է որոշվում մարմնի կշիռը: P=mg 5.Պարզաբանել մարմնի կշռիև ծանրության ուժի տարբերությունները: Ծանրության ուժը մարմիններին քաշում ներքև, իսկ մարմնի կշիռը ուղղաձիգ դեպի վերև է տանում։ 6.Քննարկել մարմնի զանգվածի և կշռի տարբերությունները Մարմնի զանգվածը չափում են կիլոգրամներով, իսկ մարմնի կշիռը նյուտոններով։    Լաբորատոր աշխատանք  «Շփման ուժի չափումը ուժաչափով,տարբեր մակերևույթների վրա» Քննարկվող հարցեր. 1.Բերել շփման առկայությունը հաստատող օրինակներ: Օրինակ՝, երբ որ ակը շփվում է գետնի հետ, նա սկսում է շարժվել։ 2.Ինչով է պայմանավորված շփումը։ Շփում է պայմանավորված շփվող մարմինների մակերևույթներից։ Շփումը առաջանում է երբ երկու մարմնի մակերևույթները իրար են հպվո...

1.Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում: Այն մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին կոչվում է ճնշում։ 2.Գրել ճնշումը սահմանող բանաձևը: P=F/S 3.Որոնք են ճնշման միավորները։ Ճնշման միավորը 1Պասկալն է ի պատիվ ֆրանսիացի գիտնական Բլեզ Պասկալի։ 4 .Ինչով է պայմանավորված գազի <<ինքնակամ >> ընդարձակումը: Արտաքին ազդեցությունների բացակայության պատճառով գազն ինքն իրեն շարունակ ընդարձակվում է։ 5.Ինչու՞ են գազերը ճնշում գործադրում անոթի պատերին: Գազի ճնշումն անոթի պատերի (և գազի մեջ գտնվող մարմնի) վրա պայմանավորված է գազի մոլեկուլների հարվածներով:  6․Բացատրեք գազում ճնշումը  ինչպես է փոփոխվում, գազը բնութագրող մեծություններից կախված:

1.Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում: Այն մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին, կոչվում է  ճնշում : 2.Գրել ճնշումը սահմանող բանաձևը: p=F:S 3.Որոնք են ճնշման միավորները p=Ն/մ² 4 .Ինչով է պայմանավորված գազի <<ինքնակամ >> ընդարձակումը: 5.Որոնք են գազը բնութագրող մեծությունները: 6.Բացատրեք գազում ճնշումը  ինչպես է փոփոխվում ,գազը բնութագրող մեծություններից կախված: 7.Ինչու են գազերը ճնշում գործադրում անոթի պատերին

Մխիթարյան գիրք էջ35 Տարբերակ 1 C=a-b/n=150-100/10=10 Պատ.2 V¹=80մլ=80սմ±5սմ³ v²=90մլ=90սմ³ Պատ.`5 v¹=v²-v=90սմ³-80սմ³=10սմ³ m=70գ v=10սմ³ ρ=? ρ=m/v=70գ/10սմ³=7սմ³ Շարունակել լուծել

v=1լ=0,001մ³ 1. Կշռում ենք հեղուկը տարրայի հետ միասին: Այդ զանգվածը նշանակենք m² արտահայտել   կգ-ով 2. Որոշել զանգվածը միայն տարայի զանգվածը: Նշանակել m¹-արտահայտել կգ-ով: 3. Հեղուկի զանգավծը նշանակել m=m²-m¹: 4. Որոշել վերձված հեղուկի խտությունը հետևյալ բանաձևով ρ=m/v 5. Ստացված թիվը համեմատել խտությունների հեղուկների խտության աղյուսակում տվյալ հեղուկի խտությնա թվի հետ: Եթե համընկնում է կամ մոտովորապես մոտ է այդ թվին ուրեմն մաքուր է: Այդ ամենը անել տեսանյութով: Գրելաձևը այսպես v= m¹= m²= Լուկաշիկ 220խնդիր